MÜZİĞİN GÜCÜ: DİNLEDİĞİNİZ MÜZİK İŞTAHINIZI ETKİLER Mİ?
Müziğin Yemek Yeme Zamanında Rolü
Yemek yeme alışkanlıklarımız, içsel ve dışsal faktörlerin karmaşık bir etkileşiminden etkilenir. İç faktörler, hormonlar, genetik yapı ve kan şekeri gibi kişiye özgü değişkenleri içerirken, dış faktörler ise çevresel ve sosyal etkileşimlerden oluşur.
Çevresel faktörler, yemek ortamıyla bağlantılıdır. Atmosfer, yemeğin elde edilme zorluğu, sosyal etkileşimler ve
dikkat dağıtıcı unsurlar bu faktörler arasında yer alır. Bir yemeğin belirginliği, yapısı ve boyutu da dış faktörlerin içine girer. Yiyeceklerin görünüşü ve cazibesi, insanların daha fazla tüketmesine yol açabilir. Başkalarıyla yemek yediğinde artan zevk duygusu veya TV izlerken yemek yerken farkına varılamayan yemek tüketimi, dış faktörlerin etkisi altındaki durumlara örnek olarak gösterilebilir.
Müzik de günlük yaşamımızın bir parçasıdır ve yeme alışkanlıklarımızı etkileyebilir. Araştırmalar, müziğin gıda alımını etkilediğini ve özellikle müziğin özelliklerinin bu etkide belirleyici olduğunu gösteriyor. Örneğin, yüksek sesli, vokalli ve tanıdık müzik türleri, kalp atış hızı ve kan basıncı gibi fizyolojik tepkileri değiştirerek daha fazla uyarılmaya yol açabilir. Bu durumda, dikkat dağılabilir ve yemek sırasında tokluk hissi göz ardı edilebilir.
Araştırmalar, müziğin kişisel algı ve tercihleri üzerinde önemli bir etkisi olduğunu gösteriyor. Müziğin kişide olumlu veya olumsuz duygular uyandırması, dolayısıyla da gıda tercihlerini etkilemesi mümkün. Ancak, bu konuda farklılıklar da mevcut. Bazı çalışmalar, müziğin gıda alımını etkilemediğini öne sürerken, diğerleri bu etkinin farklı koşullarda belirgin olduğunu gösteriyor.
Müziğin yemek zamanındaki etkisi, karmaşık bir konu ve kesin cevapları olmayabilir. Ancak, müziğin ruh halimiz ve yemek alışkanlıklarımız üzerinde belirleyici bir role sahip olduğunu kabul etmek önemli. İlerleyen araştırmalar, bu ilişkiyi daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir ve müziğin yemek alışkanlıklarımız üzerindeki etkisini daha net ortaya koyabilir.
- Müziğin Sesi
Yüksek sesli müzik ve yemek yeme arasındaki bağlantı araştırılmıştır. Bazı araştırmalar, yüksek sesli müziğin içki ve
alkol tüketimiyle ilişkilendirilirken, diğerleri gıda alımında bir etki bulamamıştır. Ancak, müzik varlığının gıda alımını artırabileceği düşünülüyor.
- Müzik Türü
Farklı müzik türlerinin yemek yeme alışkanlıklarını etkilediği bulunmuştur. Örneğin, rock müzik daha fazla alkol tüketimiyle bağlantılıyken, klasik müzik tuzlu yiyeceklerin alımını azaltabilir gibi görünüyor. Restoranda çalınan müzik türü de harcanan parayı etkileyebilir. Örneğin, pop müzik yerine klasik veya caz müziğin çalınması veya hiç müzik olmaması daha fazla harcamaya yol açabilir. Bu, harcanan paranın tüketilen yiyecek miktarıyla ilişkili olabileceğini gösteriyor. Ayrıca, yemekten zevk almak, tüketilen yiyecek miktarıyla olumlu ilişkili olabilir. Öyle ki, klasik müzik bile tek başına yemekten alınan zevki artırabilir.
- Müzik Hızı
Hızlı ve yüksek tempolu şarkılar, daha fazla yeme eğilimine neden olabilir. Şarkının hızı, ne kadar hızlı yediğimizle bağlantılı olabilir. Mesela, hızlı tempolu müzik dinlerken insanlar daha hızlı yeme eğiliminde olabilirler; hızlı müzikle birlikte çiğneme sayısı da artabilir. Bu durumda, tokluk hissinin hissedilmesi ortalama 20 dakika sürdüğünden yediğiniz miktarı arttırabilir. Fakat, yavaş müzik dinlerken insanlar daha yavaş yeme ve restoranda daha fazla ödeme yapma eğiliminde olabilirler. Ancak, müziğin hızının yeme alışkanlıklarını büyük ölçüde etkilediğine dair net bir bulgu bulunmamıştır.
- Tat Algısı
Özel olarak yapılmış müzikler, yediklerimizin tadını ve ağzımızda bıraktığı hisleri etkileyebilir. Araştırmalar, özel müzik parçalarının, yediğimiz yiyeceklerin tadını ve lezzet algısını değiştirebildiğini gösteriyor. Örneğin, yapılan bir çalışmada insanlara çikolatalı tatlılar verilmiş ve farklı müzikler dinletilmiştir. Sevilmeyen müzikler, tatlıların hoşluk derecesini azaltmış, acılığı öne çıkarmış ve tatlılığı azaltmış veya tat alma süresini kısaltmıştır. Öte yandan, sevilen veya nötr müzik, tatlılık hissinde bir artış sağlamış ve çikolatalı tatlıların hoşluk derecesini artırmıştır.
Yani buradan anlayacağımız kadarıyla, siz siz olun sağlıklı yiyecekler yerken sevdiğiniz ve yavaş tempolu müzikler dinleyin. Ayrıca dikkat dağıtıcı unsurları yemek yediğiniz ortamdan çıkartın. ????
Müziğin Genel Ruh Hali ve İştah Arasındaki Bağlantıdaki Rolü
Müzik, insan deneyimini derinden etkileyen güçlü bir araçtır. Duygu durumunu dengelemede ve iştah üzerinde etki etmede müziğin olağanüstü bir rolü olduğu gözlemlenmektedir. Duygu durumunuzu değiştirerek “duygusal yeme” dediğimiz strese ve olumsuz duygulara bağlı artan yeme veya çok azalan yeme bozukluğunuzun önüne geçebilir.
Bilimsel araştırmalar, müzik dinlemenin beyin fonksiyonlarını değiştirdiğini ve çeşitli nörokimyasalların salınımını tetiklediğini göstermektedir. Dopamin, zevk merkezleriyle bağlantılı olarak müziğin etkisini belirleyen kimyasallardan biridir. Aynı zamanda stres hormonları olan kortizol gibi bileşenlerin salınımını da etkileyebilir. Serotonin ve bağışıklıkla ilgili diğer hormonlar da müziğin duygusal durumu etkilemedeki rolü üzerinde çalışmalarda gözlemlenen faktörler arasındadır.
Araştırmalar, müziğin kaygıyı azaltmada etkili olabileceğini ortaya koymaktadır. Felç geçiren hastaların rehabilitasyon sürecinde müzik dinlemenin rahatlatıcı etkileri olduğu belirtilmiştir. Aynı şekilde, doğa sesleriyle harmanlanmış müziğin insanlarda endişeyi azalttığı gözlemlenmiştir. Çalışmalar, müziğin stres sonrası sinir
sisteminin daha hızlı iyileşmesine yardımcı olabileceğini belirtmektedir. Ayrıca müziğin terapötik etkileri, şizofreni hastaları gibi gruplar için yaşam kalitesini ve sosyal bağlantıları artırabileceği yönünde bazı belirtiler sunmaktadır.
Depresyon belirtileri üzerindeki etkileri de incelenmiştir. Caz ve klasik müzik gibi belirli türlerin, belirli koşullarda depresyon belirtilerini azaltmada etkili olduğu belirtilmiştir. Ancak, siz yine de böyle durumlarda duygusal müzik türünü tercih etmeyin, duygusal müzik türünün ve kişinin duygusal durumunun, bazı durumlarda depresyon belirtilerini artırabileceği de bir gerçektir.
Dolaylı yoldan var olsa da hayatımızın her yerinde olan müziğin ruh halimize ve buradan da iştahımıza ve yeme davranışlarımıza olan etkisi yadsınamaz. Fakat müzik ve iştah arasındaki bağlantının ne kadar güçlü ve etkili olduğunu anlayabilmek için henüz erken diyebiliriz.
Güzel müzikler ve güzel tatlar ile dolu bir ay geçirmeniz dileği ile…
Dyt. Tuğçe ÇAKIR
